Het is 7.30 uur.
Mijn eerste koffie is klaar en ik pak mijn smartphone om de laatste berichten op LinkedIn te bekijken. Eén post springt meteen in het oog, waarin iemand met het baanbrekende idee komt om ChatGPT te gebruiken in de context van BIM. Ik grinnik en vraag me af waar de Metaverse en Blockchain daarbij zouden kunnen helpen? Maar goed, misschien vind ik er toch inspiratie in. Ik hap toe en duik erin. Een paar minuten later realiseer ik me: de post gaat dan wel over ChatGPT, maar heeft niet veel met BIM te maken. De auteur vraagthet taalmodel hoe je elementen in Revit kunt selecteren als alleen hun ID's bekend zijn. ChatGPT spuugt een antwoord uit dat feitelijk overeenkomt met de helpsectie. De euforie gaat door het dak. Stel je eens voor wat er in de toekomst mogelijk is als alles zich exponentieel ontwikkelt. Een plan van eisen gaat erin en het technisch geoptimaliseerde gebouwontwerp voor gebruik, efficiëntie, kosten en duurzaamheid komt eruit. Geweldig idee - nu moet iemand alleen nog de details uitwerken. Waar komt bijvoorbeeld de trainingsdataset vandaan als informatie in werkelijkheid ofwel niet volledig beschikbaar is, sterk fluctueert of niet zonder inconsistenties kan worden afgeleid uit openbaar toegankelijke bronnen? Maar goed, laten we dat allemaal negeren. Elk nieuw begin is immers magisch. De realiteit is: we worstelen met rechtszaken, achterstanden, leveringsproblemen en specialistentekorten. Zelfs kleine stappen in de richting van meer automatisering zouden al helpen. Ik ben op weg naar mijn werk als een andere gedachte bij me opkomt: laten we aannemen dat een machine op een gegeven moment echt beter plant dan mensen. Hoe zit het dan met acceptatie? Er zijn veel eenvoudigere dingen die machines tegenwoordig statistisch goed genoeg kunnen, maar die in de praktijk nog steeds problemen opleveren. Autonoom rijden is bijvoorbeeld nog lang geen gemeengoed, ondanks de goede succespercentages. Terwijl ik de snelweg oprijd, lijkt het besturen van een auto me niet zo moeilijk als de holistische planning van een gebouw. Dus een autonome personenauto mag in ons land niet onbeperkt aan het verkeer deelnemen, maar een computer plant binnenkort de brandbeveiliging voor ons? Nogal onwaarschijnlijk. Ik parkeer de auto en blader even door de commentaren. ChatGPT zou uitleggen hoe je een Revit-bestand kunt openen dat in een vorige versie is gemaakt. Het antwoord klinkt zo overtuigend dat ik me serieus afvraag of ik al die jaren iets cruciaals heb gemist. Bij nader inzien is de oplossing gewoon fout. Hoe kan de machine immers weten dat dit onmogelijk is als je hem alleen maar hebt getraind om plausibel klinkende antwoorden te geven? Heeft ChatGPT wel een Revit-licentie? Misschien moeten we bereid zijn om de komende jaren nog steeds te werken met antropoïde intelligentie (ironisch genoeg ook wel afgekort als AI) en onze eigen ervaring.
Lunchpauze 12:30 uur.
Als ik naar mijn mobiele telefoon grijp, die inmiddels in mijn spiergeheugen is ingebrand, kom ik uiteindelijk weer bij de app uit. Iemand schrijft dat we BIM allemaal kunnen vergeten - "noBIM" is de toekomst. Het artikel wordt geflankeerd door een volledig overladen diagram dat zelfs de rode mindmaps in geheimagentenfilms doet verbleken. Het toont afhankelijkheden tussen softwareomgevingen en concludeert dat we alleen maar de gegevens uit modellen hoeven te halen om er berekeningen op uit te voeren met krachtige gegevensverwerkingspijplijnen. Zoals ik het zie, heeft deze "noBIM" een enorm merkprobleem. Waarom zou de gestructureerde verwerking van verschillende gegevens uit bouwmodellen geen BIM zijn? Ach, misschien heeft iemand hier BIM verward met auteursplatforms. Dat kan gebeuren! Dus ik kijk nog eens goed naar wat er staat. Het komt er volgens de auteur op neer dat gegevens het zout en de peper van het project zijn en dat we de omslachtige tools die ons ervan weerhouden deze schat te ontginnen, moeten vergeten. Hoe kan iemand dat tegenspreken? Hij suggereert dat alles wat nodig is een eenvoudige exporttool is voor deze bevrijding, waarna spreadsheets of aangepaste scripts kunnen worden gebruikt. Klinkt niet nieuw voor mij, maar het klinkt zeker niet alsof het iets kan vereenvoudigen. Van mensen die al overweldigd zijn door digitale transformatie wordt nu verwacht dat ze leren programmeren? De beenruimte is beperkt, dus begin je eigen luchtvaartmaatschappij? Wie - behalve misschien Elon Musk - zou daar serieus mee doorgaan? Maar goed, laten we aannemen dat ChatGPT uiteindelijk leken zal helpen om hun use cases om te zetten in code. Het probleem blijft dat gegevens op een gestructureerde manier moeten worden samengesteld om op een vergelijkbaar gestructureerde manier te kunnen worden verwerkt. In het land van free-text fetisjisten en papieren archieven is er zelfs in 2023 nog een lange weg te gaan. Als we eerlijk zijn, zijn er in het huidige softwarelandschap nog steeds enkele gaten in geïntegreerde planning die tijdelijk kunnen worden overbrugd met aangepaste scripts. Maar het gevolg mag niet zijn dat we ons op lange termijn begeven in de Middeleeuwen van de bruikbaarheid. In plaats daarvan moeten alle betrokkenen een beter gevoel ontwikkelen voor wat machines wel en niet kunnen en verspilling van gegevensinvoer in de vorm van vrije tekst en handgeschreven informatie vermijden. Het kan best zijn dat een machine tegenwoordig zelfs de meeste gegevensafval kan interpreteren, maar tegen welke prijs in termen van computergebruik en energie? Hoe zit het met duurzaamheid?
Het is bijna 23:00 uur.
Tijd om naar bed te gaan. Waarom grijp ik weer naar mijn smartphone in plaats van gewoon te gaan slapen? Ik weet het niet. Een whitepaper van een softwarefabrikant over het onderwerp "duurzaamheid" valt in mijn tijdlijn. Goed, ik heb genoeg valse e-mailaccounts om een e-mailadres in te voeren zoals gevraagd en erin te duiken voordat ik naar bed ga. Wat ik krijg in ruil voor die contactgegevens is een artikel dat net zo goed door ChatGPT geschreven had kunnen zijn. Nauwelijks iets concreets, voornamelijk Wikipedia-kennis en wat beweringen, doorspekt met mooie stockafbeeldingen. Een vermeende grote innovatie is de aankondiging dat fabrikanten in de toekomst duurzaamheidsverklaringen aan digitale componenten mogen koppelen. Ik vraag me af of iemand ooit eerder fabrikanten serieus heeft verboden om dit te doen. Het gebrek aan beschikbaarheid van deze gegevens is zo'n beetje de enige uitdaging bij het integreren van duurzaamheidsaspecten in de BIM-planning. Al het andere wordt relatief goed begrepen. Indien nodig kan de kloof zelfs worden overbrugd met de bovengenoemde gescripte workflows, vooropgesteld dat de gangbare software hier nog geen eenvoudiger oplossing biedt. In ieder geval leert de whitepaper me inhoudelijk niets, dus ik verwijder het document, doe het licht uit en draai me om.
Aan het eind van de dag kom ik tot een ongemakkelijke conclusie:
. De toekomst blijft spannend. Maar een AI of andere toekomstige technologieën zullen het niet in hun eentje kunnen oplossen; wij moeten ook veranderen, zowel softwarefabrikanten als planners. Visies zijn goed, maar halfbakken claims helpen niet. Naast het verzamelen van "likes" of "abonnementen" is er veel meer nodig dan het combineren van twee hypes in de trant van BIM + X en anderen de "details" laten uitwerken. ChatGPT en aanverwante technologieën hebben een serieus kwaliteitsprobleem op het gebied van harde feiten, en uiteindelijk voegen taalmodellen de stukjes helemaal niet goed samen. In plaats van te hopen op wondertechnologie, laten we samenwerken om de planningswereld elke dag een beetje beter te maken.
In deze geest: ga je gang en deel je eigen ervaringen. Geef aan waar er behoefte aan is en vraag om geïntegreerde oplossingen. Een perfecte plek hiervoor is onsIdeeënkanaal.